Ձեր աստղադիտակը ընդունակ է ավելիին կամ ինչպես կալիմացնել աստղադիտակը

Պատկերացնենք, որ դուք նոր եք գնել ձեր առաջին հայելային աստղադիտակը faketelescope.com ից, կարդացել եք, թե ինչպես հավաքել այն, ժամեր եք ծախսել այն հավաքելու համար, սպասել եք լավ եղանակի, իսկ հիմա նայում եք Լուսնին, ու զգում եք, որ մի բան այն չէ՝ լուսնային սարերը կարծես լղոզված լինեն: Չարչարվում, փնտրում եք Սատուրնը, նայում եք, և այն թեյնիկ է հիշեցնում՝ մոլորակի փոխարեն:

Հենց այսպիսի դրամատիկ պատկերների տարբերություն կարող եք նկատել՝ ձեր հայելային աստղադիտակը առաջին անգամ օգտագործելիս:

Առաջին հայացքից թվում է, թե խնդիրը ֆոկուսի մեջ է և պետք է ուղղակի պտտել աստղադիտակի ֆոկուսացնող պտուտակն ու պատկերը կպարզի: Սակայն պտուտակը ձեզ չի օգնի, ինչքան էլ առաջ ու հետ տանեք այն: Դուք հիասթափվում եք, և որոշում եք, որ այլևս գնումներ չեք անի faketelescope-ից:

Իհարկե, եթե աստղադիտակը գնեիք space42.am-ից, այդպիսի խնդիր չէր լինի, քանի որ մենք ինքներս կառաքեինք և կկալիմացնեինք ձեր հայելային աստղադիտակը: 😀 Այնպես որ, մի խաբնվեք էժանագին նմանակումներին:

Սակայն մի շտապեք հիասթափվել ձեր աստղադիտակից, քանի որ ամենայն հավանականությամբ ձեր աստղադիտակը կալիմացիայի կարիք ունի:

Իսկ ի՞նչ է կալիմացիան

Կալիմացիան աստղադիտակի բոլոր օպտիկական համակարգերի կարգաբերման և հավասարեցման գործընթացն է, որի արդյունքում լույսը լավագույնս ֆոկուսացված է լինում:

Ավելի պարզ լեզվով ասած, ուղղում ենք հայելիների իրար նկատմամբ ուղղվածությունը, որպեսզի լույսի ճառագայթները հավաքվեն մի կետում:

Այժմ քննարկենք ամենաշատ կալիմացիա պահանջող աստղադիտակներից Նյուտոնյան աստղադիտակները: Նկարում պատկերված է նյուտոնյան աստղադիտակի գծապատկերը:

Նյուտոնյան աստղադիտակի սխեմատիկ պատկերը

Այստեղ կներկայացնենք կալիմացիայի այն ձևը, որը իրականացնում են հատուկ լազերի միջոցով: Կան նաև այլ կալիմատորներ, ինչպիսին, օրինակ, Չեշիր կալիմատորն է, որի մասին այստեղ չենք խոսի:

Լազերային կալիմացիայի աշխատանքի հիմնական սկզբումքն այն է, որ օկուլյարում տեղադրված լազերի փունջն ընկնում է նախ երկրորդային հայելու վրա, ապա առաջնայինի, հետո նույն ճանապարհով անդրադառնում է: Եվ անհրաժեշտ է, որ այն վերադառնա այնտեղ, որտեղից եկել է:

Այդ պատճառով լազերային կալիմատորի սարքի վրա կա սանդղակ, որը ցույց է տալիս փնջի շեղման աստիճանը, ինչպես նաև կենտրոնական հատվածում կա անցք, որտեղից լազերը դուրս է գալիս և, իդեալական կալիմացիայի դեպքում, հետ վերադառնալով՝ ընկնում նույն անցքի մեջ:

Այսինքն, մեր նպատակն է, որ լազերի ընկած և հետ եկած ճառագայթները հայտվեն նույն կետում: Լազերն ունի նաև լույսի ուժգնությունը կարգավորելու հնարավորություն, որը հարմար է առաջնային հայելու վրա կենտրոնը ճիշտ ֆիքսելու համար:

Լազերի միջոցով կալիմացիա անելու համար մեզ անհրաժեշտ է կատարել այս երեք պարզ գործողությունները

1) Լազերային կոլիմատորի տեղադրում աստղադիտակի վրա

Նախ պետք է կալիմատորը տեղադրել օկուլյարի համար նախատեսված մասում:

Այստեղ շատ կարևոր է, որ կալիմատորը լինի ամուր ձգված, քանի որ հակառակ դեպքում այն կարող է տեղաշարժվել, և փոխել կալիմացիայի արդյունքը: Բացի դրանից անհրաժեշտ է, որ լազերի փունջը ընկնի օկուլյարի նախատեսված մասի կենտրոնին, որը կապահովվի միայն այն դեպքում, երբ կալիմատորն ամուր ձգված լինի:

2) Երկրորդային հայելու կալիմացիա

Այժմ պետք է միացնել լազերը և պտտելով երկրորդային հայելու կալիմացիոն պտուտակները՝ այնպես անել, որ լազերն ընկնի առաջնային հայելու կենտրոնին:

Այստեղ, քանի որ երկրորդային հայելին նախատեսված է լինել կենտրոնում, ապա ինչքան էլ այն թեքված լինի, կենտրոնի դիրքը չի կարող փոխվել: Այսինքն ստացվում է, որ եթե ուղղենք երկրորդային հայելու կալիմացիոն պտտուակներն շաատ կարևոր է այստեղ զգույշ լինել և առաջնային հայելու վրա չգցել պտուտակահանը կամ որևէ այլ իր։ Թեկուզ թեթև առարկայի ընկնելուց առաջնային հայելին կարող է շարքից ամբողջությամբ դուրս գալ։ այնպես, որ լազերն ընկնի առաջնային հայելու կենտրոնական մասի վրա, ապա փաստացի մենք կուղղենք երկրորդային հայելու դիրքը: Եվ այն ուղղելը կօգնի մեզ անցնել հաջորդ քայլին՝ կարգաբերել առաջնային հայելու դիրքը։

Տեսնում ենք նաև երկրոդային հայելու վրա կենտրոնական պտուտակը, որը նախատեսված է հայելին իր հենարանին ամրացնելու համար: Այս պտուտակին սովորաբար կարիք չի լինում ձեռք տալ, սակայն, եթե երկրորդային հայելին շատ է շեղված, և միայն կալիմացիոն պտուտակներով չի լինում այնպես անել, որ լազերն ընկնի կենտրոնի վրա, ապա պետք է թուլացնել ամրացման պտուտակը, և ձեռքով պտտելով ամբողջ հայելին՝ բերել այնպիսի կետի, որի ժամանակ լազերը մաքսիմալ մոտ է կենտրոնին: Իսկ հետո նորից ուղղել կալիմացիոն պտուտակները:

Արդյունքում պետք է ստանաք այսպիսի պատկեր․

Այս պատկերը տեսնելիս արդեն կարելի է մտածել, որ գործի կեսն արդեն արված է, ուրախանալ, շունչ քաշել, և անցնել հաջորդ քայլին։ 😀

Այս դիրքում սովորաբար պետք է երևա նաև լազերի փունջը կալիմատորի սանդղակի վրա։ Եթե չի երևում, ապա պետք է նախորդ կետը կրկնել, ուղղակի շունչ քաշելու փոխարեն՝ խորը շունչ քաշել: 😄

3) Առաջնային հայելու կալիմացիա

Առաջնային հայելին նույնպես ունի կալիմացիոն պտուտակներ և ամրացնող պտուտակներ՝ այն էլ միանգամից երեքը: Առաջնային հայելին կարգաբերելու սկզբունքը բոլորովին չի տարբերվում նախորդ դեպքից: Պտտում ենք կարգաբերման պտուտակներն այնքան, մինչև լազերը հետ ընկնի սանդղակի մեջտեղի անցքի վրա:

Կալիմացիոն և ամրացնող պտուտակներն առաջնային հայելու վրա

Սակայն, եթե երկրորդ քայլն անելու ընթացքում լազերը չի ընկել սանդղակի վրա, ապա դա նշանակում է, որ առաջնային հայելու թեքությունը շատ մեծ է։ Այդ դեպքում պետք է թուլացնել ամրացնող պտուտակները՝ սպիտակ թուղթ պահելով դիտակի երկրորդային հայելու հետևում: Այդպես դուք կտեսնեք, թե լազերի «փախած» փունջն որտեղ է ընկնում: Ուղղելով ամրացնող պտուտակներն այնպես, որ լազերի փունջն ընկնի սանղակի վրա, թեթև ձգում ենք դրանք, և անցնում կալիմացնող պտուտակներին: Վերջնական ուղղելուց հետո վերջին անգամ ձգում ենք ամրացնող պտուտակները և ահա, դիտակը պատրաստ է շահագործման:

Ահա այսպես պետք է լինի կալիմացված աստղադիտակից հետ վերադարձաց լազերի կետի դիրքը:

Իհարկե, շատ բարդ է թվում ընդհանուր պրոցեսը, ինչպես երևում է նաև տեքստի երկարությունից, սակայն իրականում մի քանի փորձից հետո այս պրոցեսը կարող է տևել ընդամենը 6-7 րոպե՝ կախված աստղադիտակի տեսակից:

Դուք այժմ կարող եք վայելել ձեր աստղադիտակի հստակ պատկերները՝ հենց նոր՝ «տաք տաք» արված կալիմացված աստղադիտակով:

Եթե աստղադիտակը շատ չեք տեղաշարժում, կամ քանդում-հավաքում, այդ դեպքում կալիմացված դիտակը շատ երկար ժամանակ չկալիմացված չի դառնա: Սակայն կան դիտակներ, որոնք ամեն անգամ քանդել-հավաքելուց անհրաժեշտ է կալիմացնել։ Այդպիսին են, օրինակ, Explore Scientific ընկերության արտադրած 254 մմ տրամագծով Հիբրիդային Դոբսոնյան աստղադիտակները, այդ իսկ պատճառով դրանց կալիմացոն պրոցեսը բավականին հեշտացված է: Օրինակ երկրոդային հայելին կարգաբերելու համար անհրաժեշտ չէ պտուտակահան ունենալ․ առաջնային հայելին կարգաբերվում է ձեր կանգնած դիրքից՝ հատուկ ձողի միջոցով, ամրացնող պտուտակները և կալիմացվող պտուտակները համընկնում են:

Իհարկե, կարգաբերվում են նաև կատադիոպտրիկ տիպի աստղադիտակները, ինչպիսիք են, օրինակ, շմիթդ-կասեգրեն և մաքսուտով-կասեգրեն տիպի աստղադիտակները, սակայն դրանց կալիմացիայի սկզբունքը լիովին տարբերվում է այստեղ ներկայացված պրոցեսներից։ Այն կներկայացնենք մեր հետագա բլոգ-պոստերում:

Անամպ երկինք բոլորիս։